Bankalachi Toloim |
ŭt-se-ŭt' “cold weather” (teeth closed) 209 |
|
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
|
Jane Hill |
|
Big Smokey Valley Shoshone |
yicyi” |
|
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
|
Jane Hill |
|
Cahuilla |
yuyma |
|
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
S&H 1979 |
Jane Hill |
|
Central Sierra Miwok |
Tyn:a- |
|
|
unknown |
|
|
|
|
|
|
|
Jane Hill |
|
Chemehuevi |
sy-ja/7i (V), |
|
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
|
Jane Hill |
|
Chumash Barbareno |
koqton; oxto “person to be cold” |
|
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
Klar 1977:76 |
Jane Hill |
|
Chumash Cruzeno |
aq(7)t'a “es frio” |
|
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
JPH |
Jane Hill |
|
Chumash Ineseno |
toxom' |
|
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
Klar 1977:76 |
Jane Hill |
|
Chumash Obispeno |
qto, kto “feel cold” |
|
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
Klar 1977:76 |
Jane Hill |
|
Chumash Ventureno |
toqom “feel cold” |
|
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
Klar 1977:76 |
Jane Hill |
|
Cocopa |
xsu:r “to be” |
|
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
|
Jane Hill |
|
Comanche |
ytsy7ity |
|
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
|
Jane Hill |
|
Cupeño |
yuy |
[yuy˳] |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
|
Jane Hill |
|
Esselen |
Sutuk(i) |
|
|
unknown |
|
|
|
|
|
|
T&S 1981:121 |
Jane Hill |
|
Gabrielino |
$ovo7 |
|
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
|
Jane Hill |
|
Iipay 'Aa |
hechuur |
[xəˈtʃuˑ˅r] |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
|
Jane Hill |
|
Kawaiisu |
shitu7i-dy |
|
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
|
Jane Hill |
|
Kiliwa |
7xcha7k |
|
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
|
Jane Hill |
|
Kitanemuk |
shyvyt |
|
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
|
Jane Hill |
|
Lake Miwok |
ti/pmuTi |
t is interdental |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
|
Jane Hill |
|
Luiseño |
7i/itaat |
|
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
Elliott |
Jane Hill |
|
Maidu |
du/pe-ti |
|
|
unknown |
|
|
|
|
|
|
|
Jane Hill |
|
Mojave |
hachuur, |
|
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
|
Jane Hill |
|
Mutsun |
tursingka “I am getting cold” |
|
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
O77:53 |
Jane Hill |
|
Nisenan |
b2k'2s (object) |
|
|
unknown |
|
|
|
|
|
|
|
Jane Hill |
|
Northern Paiute |
ydzytsy “cold” |
|
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
Thornes 03:43 |
Jane Hill |
|
Northern Sierra Miwok |
TuT:uTu- |
|
|
unknown |
|
|
|
|
|
|
|
Jane Hill |
|
Plains Miwok |
tisti- (of a person, add -ku- or -k:u |
|
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
|
Jane Hill |
|
Salinan A |
Tatil (A only); |
|
|
unknown |
|
|
|
|
|
|
|
Jane Hill |
|
Salinan M |
missing |
|
|
missing |
|
|
|
|
|
|
|
Jane Hill |
|
Seri (Comcaac) |
caapl |
|
|
unknown |
|
|
|
|
|
|
|
Jane Hill |
|
Serrano |
ycy |
|
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
|
Jane Hill |
|
Southern Paiute |
-pyra- (with cy-S "to be cold" cy-p:yra- "to be cold"; cy-G |
|
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
|
Jane Hill |
|
Southern Sierra Miwok |
hityHp- (thing, weather) |
|
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
|
Jane Hill |
|
Southern Ute |
spyrai, sypr7a, sYpyvY |
|
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
|
Jane Hill |
|
Tübatulabal |
yytsyy7jyt “be cold” |
|
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
|
Jane Hill |
|
Tümpisa Shoshone |
yitsy7in |
|
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
|
Jane Hill |
|
Wappo |
cHacH |
cH is on same line (that is, not c hachek) |
|
loan |
|
|
|
|
|
|
|
Jane Hill |
|
Washo |
diwy/hli |
|
|
unknown |
|
|
|
|
|
|
J172 |
Jane Hill |
|
Western Mono |
y/zy/7y/- “to be cold”; |
|
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
|
Jane Hill |
|
Wintu |
k'ol |
|
|
unknown |
|
|
|
|
|
|
|
Jane Hill |
|
Yavapai |
mu_ni |
|
|
unknown |
|
|
|
|
|
|
|
Jane Hill |
|
Yokuts Palewyami |
T'emi7 (cold weather) |
|
|
unknown |
|
|
|
|
|
|
JPH Gamble |
Jane Hill |
|
Yokuts Yawdanchi |
dOtc “be cold” |
x |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
K07:247 |
Jane Hill |
|
Yokuts Yowlumne |
hosow |
|
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
Golla 1964 61; |
Jane Hill |
|
Yuki |
Ta:m-, Tam- (of person or weather) |
|
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
S&S1984 |
Jane Hill |
|
Yuma |
xacu/r “to be cold” H4:20 |
|
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
|
Jane Hill |
|
Baniwa |
hápe |
hápe |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Ana Paula B. |
|
Carijona |
kətʃi |
|
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Melody Ann Ross, Zach Burnett, PLE |
|
Cubeo |
jʉjʉco (f.), jʉjʉcʉ (m.), jʉjʉrõ (inan.) |
xɨxɨko (f.), xɨxɨkɨ (m.), xɨxɨɾõ (inan.) |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Kelsey Neely; Tanja Baeuerlein |
|
Dâw |
ba’ |
baʔ |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Ana Paula B., Pattie Epps |
|
Desano |
yʉsari |
jɨsari |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Ana Paula; Tanja Baeuerlein |
|
Eñepa |
t-ɨʔnatə-ke |
t-ɨʔnatə-ke |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Melody Ann Ross |
|
Hodï |
kio'li |
|
|
unique |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Paulina Franco, Bettie Gonzalez |
|
Waorani |
yogi |
|
|
unique |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Paulina Franco, Bettie Gonzalez, PLE |
|
Hup |
tút, m'ǽ [water] |
tút, ~b'ǽ [water] |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Pattie Epps |
|
Kakua |
|
kɨ̂bɨʔ |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Katherine Bolaños |
|
Makushi |
komiʔ (IDS) |
komiʔ (IDS) |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Melody Ann Ross |
|
Nheengatu |
uçanga |
usaŋga |
|
unique |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
John Blaha, Lauren Franklin |
|
Ninam |
wati; watutu, nsai (EM72), sãi (EM72) |
wati; watutu, nsai, sãi |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Kelsey Neely |
|
Nukak |
|
kɨpɨ2 |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Lauren Franklin |
|
Maihiki |
sɨsɨjɨ (to be cold) |
sɨsɨxɨ̃ |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Daniel Valle |
|
Pemon |
komi, koko (A1981); komiikkeenak (E1980); komik (M2000) |
komi, koko (A1981); kɔmiʔkenak (E1980) |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Melody Ann Ross, Karina Baeza |
|
Resígaro |
hi?píí?, taa |
hiʔpííʔ, taa |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Ana Paula B. |
|
Sanumá |
ɨsɨ holele |
ɨsɨ holele |
|
unique |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Kelsey Neely |
|
Sikuani |
|
a-ké: ('tener frío' - 'to be cold', kainéheba 'frío', tɨna 'enfriarse la comida' - 'food gets cold') |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Jonathan Quintanilla, Rebecca Khorram, PLE |
|
Tariana |
hapé-peɾi |
hapé-peɾi |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Ana Paula B. |
|
Tukano |
yʉsʉá (hr) |
jɨsɨá (hr) |
|
inheritance |
|
|
E-W Tuk |
|
|
|
See Language page |
Ana Paula, Amanda Novak |
|
Kotiria |
yʉsʉri sãana (Waltz) |
jʉsʉɾi sãana (Waltz) |
|
inheritance |
|
|
E-W Tuk |
|
|
|
See Language page |
D. Jagannathan, Tanja Bauerlein |
|
Yanomam |
sãi, sãhi, wahati (to feel cold) (EM72) |
sãi, sãhi, wahati (to feel cold) (EM72) |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Kelsey Neely |
|
Yanomami |
si ahi, siãhi (EM72) |
si ahi, siãhi (EM72) |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Kelsey Neely |
|
Yukuna |
ipe'ení |
ipeʔení |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Ana Paula B., PLE |
|
Yuhup |
tǔt |
tǔt |
|
unique |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Ana Paula B., Pattie Epps |
|
Arabana |
madli |
|
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
|
Claire Bowern |
|
Bardi |
inkurr |
inkurr |
|
unknown |
|
|
|
|
|
|
|
Claire Bowern |
|
Bunuba |
ngirrilya |
|
|
unknown |
|
|
|
|
|
|
|
Claire Bowern |
|
Burarra |
-mujarracharra |
|
|
unknown |
|
|
|
|
|
|
|
Claire Bowern |
|
Dhangu |
1969 |
|
|
unknown |
|
|
|
|
|
|
|
Claire Bowern |
|
Dhuwal |
1969 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Claire Bowern |
|
Dhuwala |
ŋulwitj |
|
|
unknown |
|
|
|
|
|
|
|
Claire Bowern |
|
Diyari |
kundukundu |
|
|
unique |
|
|
|
|
|
|
|
Claire Bowern |
|
DiyariREU |
madli |
|
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
|
Claire Bowern |
|
Djambarrpuyngu |
guyiŋarr |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Claire Bowern |
|
Djapu |
guyiŋarr |
|
|
unknown |
|
|
|
|
|
|
|
Claire Bowern |
|
Djinang |
miṉ |
|
|
unknown |
|
|
|
|
|
|
|
Claire Bowern |
|
Gajirrabeng |
warnka |
|
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
|
Claire Bowern |
|
Gooniyandi |
maadi |
|
|
unique |
|
|
|
|
|
|
|
Claire Bowern |
|
Gupapuyngu |
1969 |
|
|
unknown |
|
|
|
|
|
|
|
Claire Bowern |
|
Gurindji |
makurru |
|
|
loan |
|
|
|
|
|
|
|
Claire Bowern |
|
Jaru |
gilygily |
|
|
semantic shift |
|
|
|
|
|
|
|
Claire Bowern |
|
Jawi |
ingurr~bindya |
ingurr~binja |
|
unknown |
|
|
|
|
|
|
|
Claire Bowern |
|
Karajarri |
jarrjarr |
|
|
unknown |
|
|
|
|
|
|
|
Claire Bowern |
|
Kija |
warnka- |
|
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
|
Claire Bowern |
|
Malyangapa |
Mal: mantha |
|
|
inheritance? |
|
|
|
|
|
|
|
Claire Bowern |
|
Mangala |
piriya |
|
|
unknown |
|
|
|
|
|
|
|
Claire Bowern |
|
Miriwung |
wanka |
|
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
|
Claire Bowern |
|
Mithaka |
malt[h]i |
|
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
|
Claire Bowern |
|
Mudburra |
makurru |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Claire Bowern |
|
Mudburra |
makurru |
|
|
loan |
|
|
|
|
|
|
|
Claire Bowern |
|
Ngamini |
malti |
|
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
|
Claire Bowern |
|
Ngandi |
ma-martun |
|
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
|
Claire Bowern |
|
Ngarluma |
muthu |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Claire Bowern |
|
Ngumbarl |
binja, beenja |
<binja, beenja> |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
|
Claire Bowern |
|
Nhirrpi |
pundra |
|
|
loan direction unknown |
|
|
|
|
|
|
|
Claire Bowern |
|
Nimanburru |
bindj |
binj |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
|
Claire Bowern |
|
Northern Mangarla |
pirriya |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Claire Bowern |
|
Northern Nyangumarta |
warrijirri |
|
|
unknown |
|
|
|
|
|
|
|
Claire Bowern |
|
Nyangumarta |
warri |
|
|
unknown |
|
|
|
|
|
|
|
Claire Bowern |
|
Nyikina |
gamininy XXngl = Yaw. cold weather |
kamininy |
|
unknown |
|
|
|
|
|
|
|
Claire Bowern |
|
Nyulnyul |
bindj |
binj |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
|
Claire Bowern |
|
Paakantyi |
bundinyella |
|
|
loan direction unknown |
|
|
|
|
|
|
|
Claire Bowern |
|
Pirriya |
yirliya |
|
|
unique |
|
|
|
|
|
|
|
Claire Bowern |
|
Pitta-Pitta |
mali |
|
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
|
Claire Bowern |
|
Rirratjingu |
ŋulwitj |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Claire Bowern |
|
Ritharrngu |
821 |
|
|
loan |
|
|
|
|
|
|
|
Claire Bowern |
|
Walmajarri |
makurru |
|
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
|
Claire Bowern |
|
Wangkayutyuru |
malhi, mali |
|
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
|
Claire Bowern |
|
Wubuy |
mawuraada |
|
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
|
Claire Bowern |
|
Yan-nhangu |
1969 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Claire Bowern |
|
Yandruwandha |
malthi, pundra, kundrukundru |
|
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
|
Claire Bowern |
|
Yarluyandi |
malti |
|
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
|
Claire Bowern |
|
Yawarrawarrka |
malti |
|
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
|
Claire Bowern |
|
Yawuru |
jarljar; garraly |
jarljar; karraly |
|
unknown |
|
|
|
|
|
|
|
Claire Bowern |
|
Achagua |
kasaliniri |
kasaliniri |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Ana Paula B., PLE |
|
Piapoco |
casalíníiri |
kasalíní:ɾi |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Ana Paula B., PLE |
|
Kabiyari |
peʔe |
peʔe |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Ana Paula B., PLE |
|
Yavitero |
ka'winini |
ka'winini |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Ana Paula B., PLE |
|
Bare |
tiwéhẽ |
tiwéhẽ |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Ana Paula B. |
|
Wapishana |
wadidi-ʔu |
wadidi-ʔu |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Ana Paula B. |
|
Mandawaka |
iheː-ri |
iheː-ɾi |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Ana Paula B. |
|
Wayuu |
|
samatɨ-sɨ |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
PLE |
|
Yine |
|
kačik-ľe-rɨ |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
PLE |
*Piro-Apuriná form is *kac̷ĩka-'ri. |
Paresi |
tiha |
tiha |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Ana Paula B., PLE |
|
Ignaciano |
|
tikasaraʔi |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
PLE |
|
Trinitario |
|
tsixuʔtsa |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
PLE |
|
Baure |
tokonokon |
tokonokon |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Anissa Capuccino |
|
Waurá |
ka-tɨka; amɨna |
ka-tɨka; amɨna |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Joyce McCormick |
|
Arutani |
roma, kima |
ɾoma, kima |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
John Blaha |
|
Sape |
unkoya |
unkoya |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
John Blaha |
|
Cha'palaa |
|
'ʔiša |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
PLE |
*South Barbacoan form is *ʔišeN. |
Bora |
tsʰ ïḯ kʰo, táɨ́ʔkʰoó |
tsʰ ɯɯ́ kʰo, táɨ́ʔkʰoó |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Leslie Smith, Sarah Kuntz, PLE |
|
Muinane |
sɨɨku |
sɨɨku |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Leslie Smith, Sarah Kuntz, PLE |
|
Akawaio |
komiikkeenak |
kɔmiʔkenak |
|
inheritance |
|
|
Venezuelan |
|
|
|
See Language page |
Melody Ann Ross, Lauren Franklin |
|
Akawaio/Ingariko dialect |
iʔkɔ |
iʔkɔ |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Lauren Franklin |
|
Apalai |
kõxikene |
kõxikene |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Rebekah L. Evans |
|
Wayana |
ahalamatse, tïme |
ahalamatse, tɨme |
|
doubtful loan, direction unknown |
|
|
mac̷i: Panoan, Wayampi, prob. Wayana, Enlhet |
|
|
|
See Language page |
PLE |
|
Tiriyó |
tɨno:me |
tɨno:me |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Becky Walker |
|
Makiritare |
kəmme (IDS); kömme (KH) |
kəmme |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Melody Ann Ross, Karina Baeza |
|
Mapoyo |
i'nëtëke |
i'nɛtɛke |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Melody Ann Ross |
|
Wai Wai |
t-wot-me |
t-wot-me |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Melody Ann Ross |
|
Waimiri Atroari |
tykomia |
tɨkomja |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Melody Ann Ross, PLE |
|
Yabarana |
|
ánepe |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Ana Paula B., John Blaha |
|
Yukpa |
koye |
kodʒepe |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Ana Paula B., Melody Ann Ross |
|
Kalapalo |
keűti |
keűti |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Joyce McCormick |
|
Muisca |
zquyensuca |
tʂkuɨensuka |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Daniel Valle |
|
Barí |
|
tɨɨšini |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
PLE |
Colombia: šininə. |
Northern Emberá |
kũrása |
kũrása |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Jonathan Quintanilla, PLE |
|
Epena |
|
kʰũra'saa; kʰũ'ra-tɨ |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
PLE |
Latter is 'cool-inter.change'. To be cold (person) is hi'sua. |
Guayabero |
|
bokóela, ('tener frío' - 'to be cold', lɨnk 'hacer frío', tɨl 'enfriarse la comida' - 'food gets cold') |
|
unique |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Ana Paula B., Rebecca Khorram |
|
Macaguan |
akén, pi-akáineje |
akén, pi-akáinehe |
|
inheritance |
|
|
Proto-Guahiban |
|
|
|
See Language page |
Ana Paula B., Rebecca Khorram |
|
Cuiva |
|
á-ke |
frío, cold |
|
|
|
|
|
|
|
Huber & Reed 1992:222 |
Rebecca Khorram |
|
Playero |
|
pé-aké-wa (obj frío ' cold obj') |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Rebecca Khorram |
|
Cofán |
cha´ndio |
tʃaʔndio |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Daniel Valle |
phonemic transcriptions are ESTIMATIONS |
Candoshi-Shapra |
kachĩzá |
katʃĩʂá |
|
loan |
|
|
Arawak *kačɨnka |
|
|
|
See Language page |
Daniel Valle |
|
Taushiro |
ju´unhene |
xuʔunhene |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Daniel Valle |
|
Páez |
finze |
finze |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Daniel Valle |
|
Tikuna |
|
deɟu |
|
unique |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Daniel Valle, Zach Burnett, PLE |
|
Urarina |
helaḍzo-to-a |
helatʃo-to-a |
|
unique |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Daniel Valle, PLE |
|
Camsa |
ʃék-bana |
ʃék-bana |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Daniel Valle, Anissa Capuchino |
|
Andoke |
-nosi'ko (to be cold) |
-nosiʔko (to be cold) |
|
unique |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Kelsey Neely, PLE |
|
Pumé |
chjüchjá |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Paulina Franco, PLE |
|
Puinave |
#NAME? |
#NAME? |
|
unique |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Daniel Valle, Zach Burnett |
|
Máku |
antsu, mihu |
antsu, mihu |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
PLE |
|
Ashuar |
mícha, tsetsék |
miʧa, tsɯtsɯk |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Daniel Valle |
|
Huambisa |
tsetsek |
tsɨtsɨk |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Daniel Valle |
|
Aguaruna |
bichámchatu |
bitʃámtʃatu |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Daniel Valle |
|
Nadëb/Roçado dialect |
|
hǝːm |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Ana Paula B., Pattie Epps |
|
Matses |
dauebud, iquen |
dauebud, iken |
|
unique |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Daniel Valle, Becky Walker |
|
Kakataibo |
|
mac̷i; maṣ̌ɨṣ̌ |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
PLE |
*Panoan *mac̷i. |
Katukina |
|
mac̷i |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
PLE |
|
Pacahuara |
|
'hoʔom |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
PLE |
|
Shipibo-Konibo |
|
serui |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
PLE |
|
Chácobo |
mac̷i |
mac̷i |
|
loan, direction unknown |
|
|
mac̷i: Panoan, Wayampi, prob. Wayana, Enlhet |
|
|
|
See Language page |
Joyce McCormick |
|
Yagua |
canuvu- |
kanuwũ |
|
unique |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Daniel Valle |
|
Southern Pastaza Quechua |
chiri |
tʃiɾi |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Daniel Valle |
|
Ingá |
chiri |
tʃiri |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Daniel Valle |
|
Napo Lowland Quichua |
chiri |
tʃiɾi |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Daniel Valle |
|
Quechua Ayacuchano |
chiri |
tʃiɾi |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Daniel Valle, PLE |
|
Piaroa |
diyawa'a |
dijawaʔa |
|
unknown |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Amanda Novak, Becky Walker |
|
Bará |
|
jɨhɨ'a |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Kelsey Neely, Tanja Baeuerlein |
|
Barasano |
ɨsa- |
ɨsa- |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
D. Jagannathan, Tanja Baeuerlein |
|
Carapana |
yʉsʉarije, yisiarije |
jɨsɨaɾixɛ,jisiaɾixɛ |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Amanda Novak, Tanja Baeuerlein |
|
Makuna |
ɨsa- |
ɨsa- |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Amanda Novak, D. Jagannathan, Tanja Bauerlein |
|
Yuruti |
jɨ́sɨa- |
jɨ́sɨa- |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Ana Paula; Tanja Baeuerlein |
|
Waikhana |
jɨ'sɨ'aje |
jɨ'sɨ'aje |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Ana Paula; Tanja Baeuerlein |
|
Siriano |
yʉsá-ri |
jɨsá-ri |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Ana Paula, Kelsey Neely |
|
Tanimuca |
hi'hia (fem.) |
hi'hia (fem.) |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Kelsey Neely |
|
Tatuyo |
hóo |
hóo |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Emily Buell, Paulina Franco |
|
Tuyuka |
yɨsɨ'a |
jɨsɨʔa |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
D. Jagannathan, Paulina Franco, Ana Paula B. |
|
Waimaja |
džɨ́hɨ́á |
dʒɨ́hɨ́á |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Kelsey Neely |
|
Koreguaje |
sʉsʉche |
sʉsʉdʒe |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Daniel Valle |
|
Siona |
sɨsɨ |
sɨsɨ |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Kelsey Neely |
|
Secoya |
së'sëji |
sɨʔsɨhi |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Amanda N |
|
Karitiana |
keõ´n |
keõʔn |
|
unknown |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Daniel Valle |
|
Kokama |
tsɨre (to be cold) |
tsɨɾe |
|
doubtful loan |
|
|
Quechua tʃiri |
|
|
|
See Language page |
Zach Burnett, Daniel Valle |
|
Wayampi |
luwã; -l-ɔʔɨ |
luwã; -l-ɔʔɨ |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
PLE |
|
Aché |
|
duɨʔɨ |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
PLE |
|
Chiriguano |
|
roɨ; rõɨsa |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
PLE |
|
Paraguayan Guaraní |
|
r-oʔɨ; h-o'ʔɨsã |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
PLE |
|
Sirionó |
serui (P85); wina-da |
serui (P85); wina-da |
|
inheritance |
|
|
loan into Shipibo-Conibo |
|
|
|
See Language page |
Joyce McCormick, Becky Walker |
|
Kamayurá |
iroˀɨ-tsang (K12) |
iroˀɨ-tsang (K12) |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Rebekah L. Evans |
|
Ocaina |
dyótu |
dʲótɯ |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Leslie Smith, Sarah Kuntz, PLE |
|
Nɨpode Witoto |
ročí-re-de |
rotʃí-rɛ-dɛ |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Leslie Smith, Sarah Kuntz |
|
Minica Witoto |
roθí-re-de |
roθí-rɛ-dɛ |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Leslie Smith, Sarah Kuntz |
|
Murui Witoto |
roθi-re-de |
roθi-rɛ-dɛ |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Leslie Smith, Sarah Kuntz, PLE |
|
Iquito |
sɨm'ɨtina |
sɨm'ɨtina |
|
unknown |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Cynthia Hansen |
|
Záparo |
shinyaka |
ʃinjaka |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Becky Walker |
|
Wari |
šio; kapinʔ |
ʃio; kapinʔ |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
PLE |
Respectively: 'cold object'; 'cold person'. |
Araona |
|
aboa |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
PLE |
|
Ese Ejja |
|
-ɓoe; eeno |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
PLE |
|
Ese Ejja/Huarayo |
kia-we, kea-boe (Girard 1971) |
kia-we, kea-boe |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Joyce McCormick |
|
Tacana |
|
atom |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
PLE |
|
Cavineña |
ba-da-ke; bane-; ba-da (G71) |
ba-da-ke; bane-; ba-da (G71) |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Joyce McCormick, Becky Walker |
|
Central Aymara |
thaya |
tʰaya; alala |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
PLE |
|
Cayuvava |
|
ǰɨβɨ ~ ǰubu; rɨǰɨβɨ |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
PLE |
|
Itonama |
|
diyaʔtʸa; latʸusna |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
PLE |
|
Kwazá |
kaikuja, awy |
kaikuja, awy |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Joyce McCormick |
|
Mosetén-Chimané |
|
he'tis |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Joyce McCormick, PLE |
Cf. 'winter' 14.740. |
Movima |
hilo-ka |
hilo-ka |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Anissa Capuccino, Becky Walker |
|
Trumai |
tsixuʔtsa, anu, toketoke |
tsixuʔtsa, anu, toketoke |
|
unique |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Rebekah L. Evans, PLE |
|
Kaingang |
kusa |
kusa |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
PLE |
|
Suyá |
krɨt |
krɨt |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Rebekah Evans |
|
Karajá |
|
čutɨtɨ |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
PLE |
|
Djeoromitxi |
djidjirü |
dʒidʒirø |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
PLE |
|
Chipaya |
|
saki; laawš |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
PLE |
The latter means to feel the cold. |
Mocoví |
|
ʔoom |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
PLE |
|
Pilagá |
|
amaɬkawoi |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
PLE |
|
Toba |
|
tummaʔoko; -kosarečo |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
PLE |
|
Lengua |
|
#NAME? |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
PLE |
Also -mathka-iyi. Also yiam, means 'winter'; cf. 'ice' 01.770. |
Sanapaná/Dialect Angaité |
|
eekey; key; akmaɬkeemoo |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
PLE |
|
Sanapaná/Dialect Enlhet |
|
mac̷i |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
PLE |
|
Wichí Lhamtés Güisnay |
|
ni-te'čoh |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
PLE |
|
Chorote, Iyojwa'ja |
|
yuyi |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
PLE |
|
Maca |
|
eneɬey |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
PLE |
|
Nivaclé |
|
kˀuy-ši; taxun |
cold |
|
|
|
|
|
|
|
https://ids.clld.org/ |
PLE |
|
Ayoreo |
|
te'n̥uu-i; te'n̥uu-ŋe |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
PLE |
Very cold' is a'rere-daate-i; a'rere-daa'te. |
Mapudungun |
|
wɨṭ͡ʀe; aṭ͡ʀeɣ; čiθ |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
PLE |
Ranquel form is uṭ͡ʀe-; aṭ͡ʀew. |
Qawasqar |
|
ḳyesas |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
PLE |
Also kyepc̷es, which also means 'freeze'. Sk, Bo, Be, Gui record kyesas for Central QWS. Fi, SpS record kesas for South QWS. |
Selknam |
|
čàrxe |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
PLE |
|
Tehuelche |
|
'poʔtar-; 'hoš- |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
PLE |
See 01.720. |
Lokono |
mimin |
mimin |
cold |
|
|
|
|
|
|
|
Pet 1987:354 |
Camille Unger |
|
Kariña |
tyhsanore |
tɨhsanore |
cold |
|
|
|
|
|
|
|
Yamada 2010:815 |
Camille Unger |
|