Baniwa |
hámo |
hámo |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Ana Paula B. |
|
Achagua |
amúai |
amúai |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Ana Paula B., PLE |
|
Piapoco |
ùuléeri |
ùulé:ɾi |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Ana Paula B., PLE |
|
Yukuna |
ima'aní |
imaʔaní |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Ana Paula B., PLE |
|
Tariana |
hamú-peɾi |
hamú-peɾi |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Ana Paula B. |
|
Resígaro |
ha?mo? |
haʔmoʔ |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Ana Paula B. |
|
Kabiyari |
muʔú |
muʔú |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Ana Paula B., PLE |
|
Yavitero |
atawaľihi |
atawaľihi |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Ana Paula B., PLE |
|
Wapishana |
wičʰa-ʔu |
witʃʰa-ʔu |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Ana Paula B. |
|
Wayuu |
|
haisɨ; payutsɨ |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
PLE |
The latter refers to a thing. |
Paresi |
watya |
watya |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Ana Paula B., PLE |
|
Ignaciano |
|
'tihuruʔi |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
PLE |
|
Trinitario |
|
ihre; ihruʔi |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
PLE |
Latter refers to weather. |
Baure |
kopirokon |
kopirokon |
|
unique |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Anissa Capuccino |
|
Waurá |
ĩyãta |
ĩjãta |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Joyce McCormick |
|
Arutani |
kuri |
kuɾi |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
John Blaha |
|
Sape |
ɨrɨa |
ɨɾɨa |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
John Blaha |
|
Cha'palaa |
|
lu |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
PLE |
|
Bora |
ačóókʰo, áčookʰó-né |
atʃóókʰo, átʃookʰó-nέ |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Leslie Smith, Sarah Kuntz, PLE |
|
Muinane |
áígúkku-no, ɸóómoβaku-no {warm}, gánúkúú-no {very} |
áígúkku-no, ɸóómoβaku-no {warm}, gánúkúú-no {very} |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Leslie Smith, Sarah Kuntz, PLE |
|
Akawaio |
aknek |
aʔnɛk |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Melody Ann Ross, Lauren Franklin |
|
Akawaio/Ingariko dialect |
aʔneʔ |
aʔneʔ |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Lauren Franklin |
|
Apalai |
axitunety |
axitunetɨ |
|
inheritance? |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Rebekah L. Evans |
|
Wayana |
tapu-tapun |
tapu-tapun |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
PLE |
|
Carijona |
atusaka |
|
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Melody Ann Ross, Zach Burnett, PLE |
|
Tiriyó |
atuma(ka) |
atuma(ka) |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Becky Walker |
|
Eñepa |
katapəhtə |
katapəhtə |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Melody Ann Ross |
|
Makiritare |
taʔne (IDS); ta:'ne (KH) (also means 'warm') |
taʔne (IDS); ta:ʔne (KH) |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Melody Ann Ross, Karina Baeza |
|
Makushi |
aʔneʔ (IDS) |
aʔneʔ (IDS) |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Melody Ann Ross |
|
Mapoyo |
ta'tune |
ta'tune |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Melody Ann Ross |
|
Pemon |
anek, kui-nan (A1981); a'nek (M2000) |
anek, kuinan (A1981) |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Melody Ann Ross, Karina Baeza |
|
Wai Wai |
očoro |
očoro |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Melody Ann Ross |
|
Waimiri Atroari |
etypa |
etɨpa |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Melody Ann Ross, PLE |
|
Yabarana |
|
tatune |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Ana Paula B., John Blaha |
|
Yukpa |
oúatpo |
tu'mes̺ne |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Ana Paula B., Melody Ann Ross |
|
Kalapalo |
atuŋu |
atuŋu |
|
inheritance |
|
|
xx |
|
|
|
See Language page |
Joyce McCormick |
|
Muisca |
amon mague |
amon maγe |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Daniel Valle |
|
Barí |
|
asãã; asaašini |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
PLE |
Colombia: ʔasanə. |
Northern Emberá |
hɨ̃rɨáa, hɨ̃rɨ-hɨ̃rɨ̃́ |
hɨ̃rɨáa, hɨ̃rɨ-hɨ̃rɨ̃́ |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Jonathan Quintanilla, PLE |
|
Epena |
|
wã'sia; wasta'waa |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
PLE |
Respectively: 'hot to touch'; hot person. |
Guayabero |
|
tɨ́ah-nik |
|
unknown |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Ana Paula B., Rebecca Khorram |
|
Sikuani |
ataju (2) (verb to be hot) |
atáju |
|
doubtful loan |
|
|
Arawak, e.g. Warekena ata |
|
|
|
See Language page |
Jonathan Quintanilla, Rebecca Khorram, PLE |
|
Cuiva |
|
á-tsa, á-tou |
caliente, hot |
|
|
|
|
|
|
|
Huber & Reed 1992:223 |
Rebecca Khorram, Maria Castillo |
|
Cofán |
sa´vutssi, ju'rutssi |
hɯʔɾɯtsi |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Daniel Valle |
phonemic transcriptions are ESTIMATIONS |
Candoshi-Shapra |
ksani |
ksani |
|
unique |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Daniel Valle |
|
Taushiro |
a´cu´ |
aʔkuʔ |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Daniel Valle |
|
Páez |
achach |
atʃatʃ |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Daniel Valle |
|
Tikuna |
|
taiɟa |
|
unique |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Daniel Valle, Zach Burnett, PLE |
|
Urarina |
ahaaruto (to be hot) |
aha:ɽuto |
|
unique |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Daniel Valle, PLE |
|
Andoke |
-pã'ãʌíkó (to be hot weather) |
-pã'ãʌíkó (to be hot weather) |
|
unique |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Kelsey Neely, PLE |
|
Waorani |
okoi ã |
|
|
unique |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Paulina Franco, Bettie Gonzalez, PLE |
|
Hodï |
tu'wəto'hai |
|
|
doubtful loan |
|
|
Salivan |
|
|
|
See Language page |
Paulina Franco, Bettie Gonzalez |
|
Pumé |
tǫ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Paulina Franco, PLE |
|
Puinave |
#NAME? |
#NAME? |
|
unique |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Daniel Valle, Zach Burnett |
|
Máku |
we (also used for sleep) |
we (also used for sleep) |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
PLE |
|
Ashuar |
tsúwer |
tsuwɯr |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Daniel Valle |
|
Huambisa |
nimpaaru |
nimpa:ru |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Daniel Valle |
|
Aguaruna |
sukutín |
sukutín |
|
unique |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Daniel Valle |
|
Nukak |
|
hihiI |
|
unknown |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Lauren Franklin |
|
Kakua |
|
ʧẫʔ [to warm up in the sun or with fire] |
|
unknown |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Katherine Bolaños |
|
Hup |
g'ɨ́ |
g'ɨ́ |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Pattie Epps |
|
Yuhup |
k'ɨ |
k'ɨ |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Ana Paula B., Pattie Epps |
|
Dâw |
kʉʉ́’[agua], yuú’ [comida, peesoa, febre] |
kɨ̌’ [agua], yǔʔ [comida, pessoa, febre] |
|
inheritance; inheritance |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Ana Paula B., Pattie Epps |
|
Nadëb/Roçado dialect |
|
juʔ |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Ana Paula B., Pattie Epps |
|
Nadëb/Rio Negro dialect |
|
juʔ |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Ana Paula B., Pattie Epps |
|
Matses |
chu |
tʃu |
|
unknown |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Daniel Valle, Becky Walker |
|
Kakataibo |
|
ʔi'c̷is |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
PLE |
Also ʔɨ'c̷ɨs (dial.). *Panoan *ʔic̷isa. |
Katukina |
|
šana |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
PLE |
|
Shipibo-Konibo |
|
ṣ̌ana; βari ṣ̌ana-ti |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
PLE |
Latter form refers to weather. |
Yaminahua |
|
ṣ̌ana |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
PLE |
|
Chácobo |
ic̷isa; wao |
ic̷isa; wao |
|
inheritance; unknown |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Joyce McCormick |
|
Yagua |
vadaqui |
wandaki |
|
unique |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Daniel Valle |
|
Southern Pastaza Quechua |
rupa |
ɾupa |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Daniel Valle |
|
Ingá |
kunu, rupa |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Daniel Valle |
|
Napo Lowland Quichua |
rupaj |
rupax |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Daniel Valle |
|
Quechua Ayacuchano |
qoñi |
qoɲi |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Daniel Valle, PLE |
|
Piaroa |
dua'a |
duaʔa |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Amanda Novak, Becky Walker |
|
Sáliva |
duwahda |
duwaʔda |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Becky Walker |
|
Bará |
|
a'hí |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Kelsey Neely, Tanja Baeuerlein |
|
Barasano |
asi-se |
asi-se |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
D. Jagannathan, Tanja Baeuerlein |
|
Cubeo |
toaijico (f.), toaijicʉ (m.), toaijino (inan.) |
toaihiko (f.), toaihikɨ (m.), toaihino (inan.) |
|
unique |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Kelsey Neely; Tanja Baeuerlein |
|
Carapana |
asirije (heat) |
asiɾixɛ |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Amanda Novak, Tanja Baeuerlein |
|
Desano |
cũñuri |
kũñuri |
|
unique |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Ana Paula; Tanja Baeuerlein |
|
Kotiria |
si |
sίί (stenz) |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
D. Jagannathan, Tanja Bauerlein |
|
Makuna |
asi-rise |
asi-rise |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Amanda Novak, D. Jagannathan, Tanja Bauerlein |
|
Yuruti |
ásii |
ásii |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Ana Paula; Tanja Baeuerlein |
|
Waikhana |
a'sije |
a'sije |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Ana Paula; Tanja Baeuerlein |
|
Siriano |
así-rí |
así-rí |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Ana Paula, Kelsey Neely |
|
Tanimuca |
I'hi I'taka; I'hi 'a |
i'hi i'taka; i'hi 'a |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Kelsey Neely |
|
Tatuyo |
áhi |
áhi |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Emily Buell, Paulina Franco |
|
Tukano |
asisé |
asisé |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Ana Paula, Amanda Novak |
|
Tuyuka |
a'si |
aʔsi |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
D. Jagannathan, Paulina Franco, Ana Paula B. |
|
Waimaja |
áhi |
áhi |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Kelsey Neely |
|
Maihiki |
achi ujɨ (to be hot) |
atʃi uxɨ̃ |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Daniel Valle |
|
Siona |
haʔsu-hi |
haʔsu-hi |
|
unknown |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Kelsey Neely |
|
Secoya |
uji |
uhi |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Amanda N |
|
Karitiana |
oky |
okɨ |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Daniel Valle |
|
Nheengatu |
çaku |
saku |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
John Blaha, Lauren Franklin |
|
Kokama |
tsacu (to be hot) |
tsaku |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Zach Burnett, Daniel Valle |
|
Wayampi |
aku |
|
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
PLE |
|
Aché |
|
aku |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
PLE |
|
Chiriguano |
|
h-aku |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
PLE |
|
Paraguayan Guaraní |
|
h-aku |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
PLE |
|
Sirionó |
maku; ɲue; iaku; eraku; erasi; eɨrɨ'eɨ |
maku; ɲue; iaku; eraku; erasi; eɨrɨ'eɨ |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Joyce McCormick, Becky Walker |
|
Kamayurá |
akup (K12) |
akup (K12) |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Rebekah L. Evans |
|
Ocaina |
dyóho |
dʲóʔo |
|
unique |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Leslie Smith, Sarah Kuntz, PLE |
|
Nɨpode Witoto |
utí-re-de |
utí-rɛ-dɛ |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Leslie Smith, Sarah Kuntz |
|
Minica Witoto |
uθí-re-de |
uθí-rɛ-dɛ |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Leslie Smith, Sarah Kuntz |
|
Murui Witoto |
uθi-re-de |
uθi-rɛ-dɛ |
|
inheritance/Witoto |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Leslie Smith, Sarah Kuntz, PLE |
|
Ninam |
wathotho; hĩoši, watoto (EM72), tšori (EM72) |
watʰotho; hĩoʃ̌i, watoto, tʃoɾi |
|
unknown; inheritance |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Kelsey Neely |
|
Yanomam |
yopi, fuuši (both EM72) |
jopi, fu:ʃi |
|
unknown; inheritance |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Kelsey Neely |
|
Yanomami |
heyõšI, yopri (EM72) |
hejõʃi, jopɾi |
|
inheritance; inheritance |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Kelsey Neely |
|
Sanumá |
tsopi (EM72) |
tsopi (EM72) |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Kelsey Neely |
|
Iquito |
ípanana |
ípanana |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Cynthia Hansen |
|
Záparo |
upanaka |
upanaka |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Becky Walker |
|
Araona |
|
a-ašo, ašoda |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
PLE |
|
Ese Ejja |
|
#NAME? |
|
unique |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
PLE |
|
Ese Ejja/Huarayo |
kia-kio |
kia-kio |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Joyce McCormick |
|
Tacana |
|
sina-da |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
PLE |
|
Cavineña |
oke-da |
oke-da |
|
doubtful loan |
|
|
Tupi |
|
|
|
See Language page |
Joyce McCormick, Becky Walker |
|
Central Aymara |
junt´u |
xuntˀu |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
PLE |
|
Cayuvava |
|
bokoha; yaβiha ~ yaβisa |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
PLE |
|
Itonama |
|
bariʔna; padaluʔtʸa |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
PLE |
Latter refers to weather. |
Kwazá |
kike-, konãjã- |
kike-, konãjã- |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Joyce McCormick |
|
Mosetén-Chimané |
|
ha'pak |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Joyce McCormick, PLE |
|
Movima |
kʷah-les |
kʷah-les |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Anissa Capuccino, Becky Walker |
|
Trumai |
soso |
soso |
|
unique |
|
|
|
|
|
|
See Language page |
Rebekah L. Evans, PLE |
|
Kaingang |
rỹ |
rɨ̃; rɨ̃-yɨ̃ŋɨ |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
PLE |
|
Canela |
|
kakrɔ |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
PLE |
*Jê form is * kaŋrɔ. |
Karajá |
|
tɔtee |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
PLE |
|
Djeoromitxi |
häterü |
hǝterø |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
PLE |
|
Chipaya |
|
ḳʰaḳi |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
PLE |
ḳut- means 'to heat'. To be hot from the sun is laxkš; sii. |
Mocoví |
|
paʔe |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
PLE |
|
Pilagá |
|
∅-pʔe |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
PLE |
Lit. '3pa(zero)-hot'. |
Toba |
|
d-apaḳa; n-apaʁa-ya-ɲi |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
PLE |
|
Lengua |
|
atehe |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
PLE |
Also -miɬan-ma. |
Sanapaná/Dialect Angaité |
|
atihi; miɬniyi |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
PLE |
|
Sanapaná/Dialect Enlhet |
|
eeko; koh; akmakhetmoo; akmeɬanma |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
PLE |
|
Wichí Lhamtés Güisnay |
|
niča'yuʔ |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
PLE |
|
Chorote, Iyojwa'ja |
|
kyuxsiʔ |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
PLE |
|
Maca |
|
elexey |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
PLE |
|
Nivaclé |
|
kus-ši |
hot |
|
|
|
|
|
|
|
https://ids.clld.org/ |
PLE |
|
Ayoreo |
|
no'tar-i; no'tar-e |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
PLE |
Also hurũa'ču-i; hurũaču-'ge. |
Mapudungun |
|
are |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
PLE |
Ranquel form is arele-, verb; are, adj. |
Qawasqar |
|
apʰen |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
PLE |
Also aw-af-na, which also means 'burn'. Sk, Bo, Gui record apʰel for Central QWS. Fi, Hy record ketkayk for South QWS. |
Selknam |
|
toxè; ṣ-čèxè |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
PLE |
|
Tehuelche |
|
'teʔlon- |
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
PLE |
|
Lokono |
theren |
tʰeɾen |
hot |
|
|
|
|
|
|
|
Pet 1987:360 |
Camille Unger |
|
Kariña |
ashimbe |
ashimbe |
hot |
|
|
|
|
|
|
|
Yamada 2010:719 |
Camille Unger |
|