| Big Smokey Valley Shoshone |
missing |
|
|
missing |
|
|
|
|
|
|
|
|
| Cahuilla |
-mish |
|
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
|
S&H 1979 |
| Central Sierra Miwok |
chi/w:a- |
|
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
|
|
| Chumash Barbareno |
axtatan |
|
|
unknown |
|
|
|
|
|
|
|
Ono 1996:29 |
| Chumash Ineseno |
aq-lamlam “to chew” |
|
|
unknown |
|
|
|
|
|
|
|
A 6 |
| Chumash Obispeno |
hime |
|
|
unknown |
|
|
|
|
|
|
|
JPH |
| Chumash Ventureno |
aqsk'ysy “mascar bien” |
|
|
unknown |
|
|
|
|
|
|
|
JPH |
| Cocopa |
smnyay “chew food” |
|
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
|
|
| Comanche |
kytsYkwetY |
|
|
unique |
|
|
|
|
|
|
|
|
| Cupeño |
sakom-in |
[sakomin] |
|
unknown |
|
|
|
|
|
|
|
|
| Gabrielino |
pera: |
|
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
|
|
| Iipay 'Aa |
chuuhwar |
[tʃuˑ˅ˈxʷar] |
|
unknown |
|
|
|
|
|
|
|
|
| Kawaiisu |
kocogo7o- |
|
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
|
|
| Kiliwa |
7kway/-nya7 "with molars" |
|
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
|
|
| Kitanemuk |
kaci7 |
|
|
unknown |
|
|
|
|
|
|
|
|
| Lake Miwok |
ju/ute |
|
|
unknown |
|
|
|
|
|
|
|
|
| Luiseño |
me:cha~i- |
|
|
unknown |
|
|
|
|
|
|
|
|
| Maidu |
c'awa/j |
|
|
unknown |
|
|
|
|
|
|
|
|
| Mojave |
chamunye= |
|
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
|
|
| Mutsun |
Tikka |
|
|
unknown |
|
|
|
|
|
|
|
? |
| Nisenan |
w2l2k |
|
|
unknown |
|
|
|
|
|
|
|
|
| Northern Paiute |
ky7waja |
|
|
unique |
|
|
|
|
|
|
|
Nichols 1974:165 |
| Northern Sierra Miwok |
ciwa:T-y- |
|
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
|
|
| Plains Miwok |
wika:j-y- |
|
|
unknown |
|
|
|
|
|
|
|
|
| Salinan A |
*(k)itpetmak (S) “bite, chew” |
|
|
unknown |
|
|
|
|
|
|
|
|
| Salinan M |
missing |
|
|
missing |
|
|
|
|
|
|
|
|
| Seri (Comcaac) |
ccaao |
|
|
unknown |
|
|
|
|
|
|
|
|
| Serrano |
qa:c |
|
|
unknown |
|
|
|
|
|
|
|
|
| Southern Paiute |
tcogw7ai- |
|
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
|
|
| Southern Sierra Miwok |
7awa:l- |
|
|
unknown |
|
|
|
|
|
|
|
|
| Southern Ute |
kYchog'wa |
|
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
|
|
| Tübatulabal |
ahaaych-at |
|
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
|
|
| Tümpisa Shoshone |
kyttsohi |
|
|
unknown |
|
|
|
|
|
|
|
|
| Wappo |
nahc'o/l'si7 |
|
|
unknown |
|
|
|
|
|
|
|
|
| Washo |
mU i/:k'yl Vt “to chew” |
|
|
unknown |
|
|
|
|
|
|
|
J? |
| Western Mono |
ky/tsoho- |
|
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
|
|
| Wintu |
c'uka: |
|
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
|
|
| Yavapai |
chmnya/yi |
|
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
|
|
| Yuki |
sha,y, shoy |
|
|
loan |
|
|
|
|
|
|
|
S&S1984 |
| Yuma |
canye/7 H4:22 |
|
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
|
|
| Baniwa |
ñhakóta |
ɲhakóta |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
| Cubeo |
jãjʉñʉ |
xãxɨjɨ |
|
unknown |
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
| Dâw |
aw’ |
Ɂaw' |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
| Desano |
bahga-ri |
baʔga-ɾi |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
| Eñepa |
-ompa-n (IDS) |
-ompa-n (IDS) |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
| Hodï |
kwa'lɨte'ta |
|
|
unique |
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
| Waorani |
kapo kapo kæ̃ |
|
|
unique |
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
| Hup |
y’aw’- |
j’aw’- |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
| Makushi |
yapo (IDS) |
yapo (IDS) |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
| Ninam |
watɨtha, wašika (EM72) |
watɨtʰa, waʃika |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
| Maihiki |
naquiyi |
nakiji |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
| Pemon |
apo, chakauchakauma (A1981) |
apo, tʃakautʃakauma (A1981) |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
| Resígaro |
chakó?-khú |
chakóʔ-kʰú |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
| Sanumá |
wãšika (EM72) |
wãʃika |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
| Tariana |
pañhanipe |
pañhanipe |
|
unique |
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
| Tukano |
jaʔgé |
jaʔgé |
|
inheritance |
|
|
Branch 2, E Tuk |
|
|
|
|
See Language page |
| Kotiria |
yahcara (Waltz) |
jahkaɾa (Waltz) |
|
inheritance |
|
|
Branch 2, E Tuk |
|
|
|
|
See Language page |
| Yanomam |
watika, waški |
watika, waʃki |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
| Yanomami |
oaɨ |
oaɨ |
|
unique |
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
| Yukuna |
ajma'akaje (=bite) |
ahmaʔakahe (=bite) |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
| Arabana |
[missing] |
|
|
missing |
|
|
|
|
|
|
|
|
| Bardi |
-lungguma- |
-lungkuma- |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
|
|
| Bunuba |
minjala |
|
|
doubtful loan |
|
|
|
|
|
|
|
|
| Burarra |
jilamja |
|
|
unknown |
|
|
|
|
|
|
|
|
| Dhangu |
[missing] |
|
|
missing |
|
|
|
|
|
|
|
|
| Dhuwal |
[missing] |
|
|
missing |
|
|
|
|
|
|
|
|
| Dhuwala |
[missing] |
|
|
missing |
|
|
|
|
|
|
|
|
| Diyari |
mandatarita |
|
|
inheritance? |
|
|
|
|
|
|
|
|
| DiyariREU |
[missing] |
|
|
missing |
|
|
|
|
|
|
|
|
| Djambarrpuyngu |
[missing] |
|
|
missing |
|
|
|
|
|
|
|
|
| Djapu |
[missing] |
|
|
missing |
|
|
|
|
|
|
|
|
| Djinang |
[missing] |
|
|
missing |
|
|
|
|
|
|
|
|
| Gajirrabeng |
jang |
|
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
|
|
| Gooniyandi |
[missing] |
|
|
missing |
|
|
|
|
|
|
|
|
| Gupapuyngu |
[missing] |
|
|
missing |
|
|
|
|
|
|
|
|
| Gurindji |
ngulynguly paya- |
|
|
unique |
|
|
|
|
|
|
|
|
| Jaru |
[missing] |
|
|
missing |
|
|
|
|
|
|
|
|
| Karajarri |
japal punya ngujilakuny (2) |
|
|
loan |
|
|
Yawuru |
|
|
|
|
|
| Kija |
X |
|
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
|
|
| Malyangapa |
[missing] |
|
|
missing |
|
|
|
|
|
|
|
|
| Mangala |
janjunarri (1) |
|
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
|
|
| Miriwung |
jangool |
|
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
|
|
| Mithaka |
[missing] |
|
|
missing |
|
|
|
|
|
|
|
|
| Mudburra |
nyanyambi |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| Mudburra |
jabardkarra |
|
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
|
|
| Ngamini |
[missing] |
|
|
missing |
|
|
|
|
|
|
|
|
| Ngandi |
X |
|
|
missing |
|
|
|
|
|
|
|
|
| Ngarluma |
bilya(-lgu) |
|
|
unique |
|
|
|
|
|
|
|
|
| Ngumbarl |
kabboo |
<kabboo> |
|
semantic shift |
|
|
|
|
|
|
|
|
| Nhirrpi |
[missing] |
|
|
missing |
|
|
|
|
|
|
|
|
| Nimanburru |
djaŋ |
jaŋ |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
|
|
| Northern Mangarla |
[missing] |
|
|
missing |
|
|
|
|
|
|
|
|
| Northern Nyangumarta |
japaly pini (V3) |
|
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
|
|
| Nyangumarta |
japaly pini (V3) |
|
|
loan |
|
|
Walmajarri |
|
|
|
|
|
| Nyikina |
juny juny; jang |
juny juny; jang |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
|
|
| Nyulnyul |
djaŋ |
jaŋ |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
|
|
| Paakantyi |
manda- |
|
|
inheritance? |
|
|
|
|
|
|
|
|
| Pirriya |
[missing] |
|
|
missing |
|
|
|
|
|
|
|
|
| Pitta-Pitta |
[missing] |
|
|
missing |
|
|
|
|
|
|
|
|
| Rirratjingu |
[missing] |
|
|
missing |
|
|
|
|
|
|
|
|
| Ritharrngu |
X |
|
|
missing |
|
|
|
|
|
|
|
|
| Walmajarri |
janga- |
|
|
loan |
|
|
|
|
|
|
|
|
| Wangkayutyuru |
[missing] |
|
|
missing |
|
|
|
|
|
|
|
|
| Wubuy |
gard |
|
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
|
|
| Yan-nhangu |
[missing] |
|
|
missing |
|
|
|
|
|
|
|
|
| Yandruwandha |
[missing] |
|
|
missing |
|
|
|
|
|
|
|
|
| Yarluyandi |
[missing] |
|
|
missing |
|
|
|
|
|
|
|
|
| Yawarrawarrka |
[missing] |
|
|
missing |
|
|
|
|
|
|
|
|
| Yawuru |
djaŋ |
jaŋ |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
|
|
| Achagua |
jámuederi |
jámuederi |
|
unique |
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
| Piapoco |
amíadaca |
amíadaka |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
| Yavitero |
jlámua |
hlámua |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
| Wapishana |
šumaɨa-n |
šumaɨa-n |
|
unique |
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
| Wayuu |
|
akɨnɨha |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
| Yine |
|
hawiyaka |
|
|
|
|
|
|
|
|
To chew in order to soften is hamľoka. |
See Language page |
| Paresi |
nisakoatya |
nisakoatya |
|
unique |
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
| Ignaciano |
|
#NAME? |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
| Trinitario |
|
-nuʔo |
|
|
|
|
|
|
|
|
'To chew (tobacco)' is -nuhriko. |
See Language page |
| Baure |
hik- |
hik- |
|
unique |
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
| Waurá |
kaluluka |
kaluluka |
|
unique |
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
| Cha'palaa |
|
'halʸi-'ke-nu; 'hai-nu |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
| Bora |
dɨmájco (T98) |
tɨmáxkʰo |
|
unique |
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
| Muinane |
désácuhi (W97) |
désákuʔi |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
| Akawaio |
abö |
a'bö |
|
inheritance |
|
|
Venezuelan |
|
|
|
|
See Language page |
| Wayana |
apo |
apo |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
| Mapoyo |
-ya'ma-ri |
-ja'ma-ri |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
| Wai Wai |
amčikɨ-ra |
amčikɨ-ra |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
| Yukpa |
satpu, soko, sostopa, tisai |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
| Muisca |
bgyiasuca |
βγɨiasuka |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
| Barí |
|
kõõ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
| Northern Emberá |
kaéi, káedha |
kaéi, káedha |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
| Epena |
|
kʰai-kʰayaa-; kʰai- |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
| Macaguan |
tsatsakó-ja, tsatsakó-pe |
tsatsakó-ja, tsatsakó-pe |
|
unknown |
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
| Cofán |
tse´tseye |
tsɛʔtsɛjɛ |
|
|
|
|
|
|
|
|
phonemic transcriptions are ESTIMATIONS |
See Language page |
| Candoshi-Shapra |
kamĭmaama |
kamĭmaama |
|
unique |
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
| Páez |
pequi |
peki |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
| Tikuna |
na2na3wa3-5 (A58) |
nanawa |
|
unique |
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
| Andoke |
-ba'i |
-baʔi |
|
unique |
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
| Pumé |
hura |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
| Puinave |
[-hɨi + uk] |
hɨi + uk |
|
unique |
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
| Ashuar |
naúrtin, nawáatin |
naurtin, nawa:tin |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
| Huambisa |
nawatsa |
nawatsa |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
| Aguaruna |
daút, kajít |
daut, kaxit |
|
unique; unique |
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
| Nadëb/Roçado dialect |
|
wa:Ɂ, Ɂawa:Ɂ |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
| Nadëb/Rio Negro dialect |
|
ɁawaɁ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
| Matses |
namiua, quiad |
namiua, kiad |
|
unknown |
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
| Kakataibo |
|
ča'kuka-ti |
|
|
|
|
|
|
|
|
Also na'ča-ti 'to chew'; ma'čiš-ti, ma'či-ti (dial.) 'to chew cane'. |
See Language page |
| Katukina |
|
ṣ̌ako- |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
| Shipibo-Konibo |
|
naka-ti |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
| Yaminahua |
|
naka-kĩ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
| Chácobo |
naka-; tao- |
naka-; tao- |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
| Yagua |
sumutuy |
su:mutuj |
|
unique |
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
| Southern Pastaza Quechua |
mucuna |
mukuna |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
| Ingá |
kastui |
kastui |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
| Napo Lowland Quichua |
mucuna |
mukuna |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
| Quechua Ayacuchano |
kachuy |
katʃuj |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
| Piaroa |
ćE'ɨh |
s'æɁɨh |
|
unknown |
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
| Carapana |
bacurique |
bakuɾike |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
| Makuna |
bague-re |
bague-ɾe |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
| Siriano |
baagá-ri |
baagá-ri |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
| Tanimuca |
dyãʔ'kĩ ri'ka |
ʎãʔ'kĩ ri'ka |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
| Koreguaje |
me'namʉ |
meʔnamʉ |
|
unique |
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
| Siona |
sanquiji |
sankihi |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
| Wayampi |
-suʔu |
-suʔu |
|
semantic shift |
|
|
bite |
|
|
|
|
See Language page |
| Aché |
|
pono |
|
unique |
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
| Chiriguano |
|
suu ~ čuu; (ai)aso |
|
semantic shift |
|
|
bite |
|
|
|
|
See Language page |
| Paraguayan Guaraní |
|
ɲamiⁿduʔu; suʔu |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
| Sirionó |
i̯kʸa; ši̯ĩ̯ |
i̯kʸa; ši̯ĩ̯ |
|
unknown; semantic shift |
|
|
bite |
|
|
|
|
See Language page |
| Ocaina |
faaan; borojo |
ɸããã; boroho |
|
unique; unique |
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
| Murui Witoto |
aɨde, aɨrite |
aɯdɛ, aɯritɛ (B83) |
|
unique |
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
| Iquito |
asajuutaani, saquɨɨni (used specifically for chewing manioc), itipiini (also used specifically for chewing manioc) |
asawutaani, sakɨɨni, itipiini (last two used specifically for chewing manioc) |
|
inheritance |
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
| Záparo |
atsanu (comida), sak+hawnu (cualquier cosa) |
atsanu (comida), sakɨhawnu (cualquier cosa) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
| Wari |
quio (E&K97) |
kio (E&K97) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
| Araona |
|
mia |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
| Ese Ejja/Huarayo |
ixia-paša-kwe |
ixia-paša-kwe |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
| Tacana |
|
kačo- |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
| Cavineña |
nako-ya; koro- |
nako-ya; koro- |
|
unique |
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
| Central Aymara |
q´awiña |
kʰistʰu-ɲa |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
| Cayuvava |
|
ri-ta-tapa; ta-tapa |
|
|
|
|
|
|
|
|
Cf. 'bite'. |
See Language page |
| Itonama |
|
načˀahe |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
| Kwazá |
ja- |
ja- |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
| Mosetén-Chimané |
|
karaub-'he; ka'raub-ka'raub-'he |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
| Movima |
ɗon-ka-ɓa-na |
ɗon-ka-ɓa-na |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
| Trumai |
maptsʔapa |
maptsʔapa |
|
unique |
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
| Kaingang |
kajẽ |
kayɛ̃ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
| Canela |
|
#NAME? |
|
|
|
|
|
|
|
|
*Jê form is *tẽ; *tẽm. Also means 'go' 10.470. |
See Language page |
| Djeoromitxi |
pa |
pa |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
| Chipaya |
|
muk- |
|
|
|
|
|
|
|
|
Means 'to chew' for making 'chicha' (a corn drink). |
See Language page |
| Mocoví |
|
i-wag-igi |
|
|
|
|
|
|
|
|
Lit. '3p actor-chew/bite-across'. |
See Language page |
| Pilagá |
|
yi-paʁat |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
| Toba |
|
yo-ḳolʸišin; y-iʔiko-tak |
|
|
|
|
|
|
|
|
The latter refers to local custom of chewing algarroba pods. |
See Language page |
| Lengua |
|
#NAME? |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
| Sanapaná/Dialect Angaité |
|
aptaoki [aptoma]; antaoki [aktoma] |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
| Sanapaná/Dialect Enlhet |
|
neŋensaʔaykamˀ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
| Wichí Lhamtés Güisnay |
|
yukʷa'hi |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
| Chorote, Iyojwa'ja |
|
-tofʷiyin; -tani ~ -tyeni |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
| Maca |
|
-atanxikii [loan Angaite?] |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
| Nivaclé |
|
-xuʔx-xane; -tɔn |
chew, chew |
|
|
|
|
|
|
|
|
https://ids.clld.org/ |
| Ayoreo |
|
agu; akeʔ |
|
|
|
|
|
|
|
|
Also means 'eat' 05.110. To chew for another is ũ'tirẽʔ; 'one who c. for another' is ũtira-'soorĩ; ũtira-'ŋoori; ũtira-'to. |
See Language page |
| Mapudungun |
|
čaŋafɨ |
|
|
|
|
|
|
|
|
Ranquel form is ɨčovɨn- ~ ɨčovan- ~ ɨčavane-. |
See Language page |
| Qawasqar |
|
yefa-tawan |
|
|
|
|
|
|
|
|
Cf. 'eat' 05.110. |
See Language page |
| Selknam |
|
čahmke |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
See Language page |
| Lokono |
rydan |
ɾɨdan |
chew |
|
|
|
|
|
|
|
|
Pet 1987:353 |
| Kariña |
àkopo |
ahkopo |
chew |
|
|
|
|
|
|
|
|
Courtz 2007:219 |