Language | Orthographic Form | Phonemicized Form | Gloss as in Source | Etymology Code | Proto-Form | Proto-Language | Loan Source | Wanderwort Status | Etyma Set | Etymology Notes | General Notes | Source |
---|
Language | Orthographic Form | Phonemicized Form | Gloss as in Source | Etymology Code | Proto-Form | Proto-Language | Loan Source | Wanderwort Status | Etyma Set | Etymology Notes | General Notes | Source |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Aché | guaʔa | unique | See Language page | |||||||||
Aguaruna | mayatút | majatut | inheritance | See Language page | ||||||||
Akawaio | ekuuwekmang | eʔ'kuwɛʔmaŋ | unknown | See Language page | ||||||||
Andoke | yafi'sél | jaɸiʔsél | unique | See Language page | ||||||||
Apalai | eunatãko | eunatãko | unknown | See Language page | ||||||||
Arabana | ngaruwaluwalunkata | inheritance | ||||||||||
Araona | hana-miki | *Tacn form is *xana-. | See Language page | |||||||||
Ashuar | mayátin | majatin | See Language page | |||||||||
Ayoreo | uɲ̥a'ri | Also i'n̥ime uɲ̥a'ri. | See Language page | |||||||||
Baniwa | híraa, kaaɺewa | híraa, kaaɺewa | unique; inheritance | See Language page | ||||||||
Bardi | bo"" | buu | inheritance | |||||||||
Barí | bosobuku | See Language page | ||||||||||
Baure | aher- | aher- | unique | See Language page | ||||||||
Big Smokey Valley Shoshone | sua-kkaih “to breathe, to be breathy” | inheritance | ||||||||||
Bora | allíchu (T98) | atʃítʃʰɯ | unique | See Language page | ||||||||
Bunuba | [missing] | missing | ||||||||||
Burarra | ngeka | unknown | ||||||||||
Cahuilla | -hikus- | inheritance | S&H 1979 | |||||||||
Candoshi-Shapra | kanóosámaama | kanóosámaama | unique | See Language page | ||||||||
Carapana | yeri jĩnijãrĩqũẽ | jeri xĩnixãrĩkẽ | See Language page | |||||||||
Carijona | esetrenarɨ | unique | See Language page | |||||||||
Cavineña | kana-heti-ya (Also refers to the noun "breath"; kana is "air") | kana-heti-ya | inheritance | See Language page | ||||||||
Cayuvava | hã-kãkãhe; kakahe; kãka | 'To breath' is ra'kãkãhe. | See Language page | |||||||||
Central Aymara | samaña | samaɲa | See Language page | |||||||||
Central Sierra Miwok | he/n-si- | inheritance | ||||||||||
Cha'palaa | 'iš-nu | See 'blow' 10.380. *South Barbacoan form is *furi-. | See Language page | |||||||||
Chemehuevi | suwa/-ka | inheritance | ||||||||||
Chipaya | xex-; xexa | Verbal form is xex-š, also means 'rest' 04.912. | See Language page | |||||||||
Chiriguano | -pɨtũe | inheritance | See Language page | |||||||||
Chorote, Iyojwa'ja | -yelixiʔ | See Language page | ||||||||||
Chumash Barbareno | kalash | inheritance | Klar 1977:29 | |||||||||
Chumash Cruzeno | pHpoqtok “tu alma o aliento” | unknown | JPH | |||||||||
Chumash Ineseno | kalash | inheritance | Klar 1977:29 | |||||||||
Chumash Obispeno | qstyeLha | inheritance | Klar 1977:29 | |||||||||
Chumash Ventureno | enhes “breath” | unknown | JPH | |||||||||
Chácobo | ṣ̌aka-; ṣ̌ɨo- (also means "breath") | ṣ̌aka-; ṣ̌ɨo- (also means "breath") | unique | See Language page | ||||||||
Cocopa | ya:S, 7i:ya/:S | inheritance | ||||||||||
Cofán | qquendyaye | khyɛndjajɛ | phonemic transcriptions are ESTIMATIONS | See Language page | ||||||||
Comanche | suahkety | inheritance | ||||||||||
Cubeo | ũmedabʉboyʉ | ĩmedabɨbojɨ | unique | See Language page | ||||||||
Cupeño | qusa'-0 | [quˈsaɁ] | inheritance | |||||||||
Desano | sĩaĩ-ri | sĩaĩ-ɾi | inheritance | See Language page | ||||||||
Dhangu | [missing] | missing | ||||||||||
Dhuwal | [missing] | missing | ||||||||||
Dhuwala | ŋar'yun | inheritance | ||||||||||
Diyari | ngarawaluwalunkata | inheritance | ||||||||||
DiyariREU | ngarawaluwalunkata | inheritance | ||||||||||
Djambarrpuyngu | [missing] | missing | ||||||||||
Djapu | [missing] | missing | ||||||||||
Djeoromitxi | habädjenõkü | habǝdʒenõkø | See Language page | |||||||||
Djinang | ngalwartjingilgi | unknown | ||||||||||
Dâw | rẽg so’ | hæ̃g ʃɔɁ | inheritance | See Language page | ||||||||
Epena | ĩapa- | See Language page | ||||||||||
Ese Ejja | wosi-wosi-; šexa-šexa- | unique | See Language page | |||||||||
Eñepa | -yači- (IDS) | -jatʃi- (IDS) | unknown | See Language page | ||||||||
Gajirrabeng | ngany | inheritance | ||||||||||
Gooniyandi | [missing] | missing | ||||||||||
Gupapuyngu | ŋar'yun | inheritance | ||||||||||
Gurindji | ngayirrp ma- | inheritance | ||||||||||
Hodï | bẽyabekɨ | unique | See Language page | |||||||||
Huambisa | mayatasa | majatasa | See Language page | |||||||||
Hup | haŋ-cak- | ~hag-cak- | inheritance | See Language page | ||||||||
Ignaciano | -'amiča; -tumewa | Also -'ačahurapa. | See Language page | |||||||||
Iipay 'Aa | yaas | [jaˑs] | inheritance | |||||||||
Ingá | samai kachai | samai katʃai | See Language page | |||||||||
Itonama | wahsuʔna; sahsusuʔna | See Language page | ||||||||||
Jabirr-Jabirr | bo"" | buu | inheritance | |||||||||
Jaru | ngayirr | inheritance | ||||||||||
Jawi | lin-innyan(i) | lin-innyan(i) | unknown | |||||||||
Kaingang | hãn hãn ke (onomatopoeia?), jẽnger | yɛ̃nŋɛr | See Language page | |||||||||
Kakataibo | o'ĩ-ti | *Panoan *oĩ. | See Language page | |||||||||
Kakua | kâwdiʔ-waj [heart-pull] | unique | See Language page | |||||||||
Kalapalo | fїɳGi- | fїɳGi- | unknown | See Language page | ||||||||
Karajarri | 4155 | doubtful loan | ||||||||||
Karajá | ele | See Language page | ||||||||||
Kariña | erema | erema | breathe; live | Yamada 2010:732 | ||||||||
Karitiana | hãn | hãn | unknown | See Language page | ||||||||
Katukina | hoĩ- | See Language page | ||||||||||
Kawaiisu | soo-ki | inheritance | ||||||||||
Kija | ngayirr | inheritance | ||||||||||
Kiliwa | yaay=caa-w (also “breath, voice”) | inheritance | Mixco 1985 | |||||||||
Kitanemuk | hikaw, hikay | inheritance | ||||||||||
Koreguaje | chʉ'emʉ | dʒʉʔemʉ | inheritance | See Language page | ||||||||
Kotiria | yajeri nana (Waltz) | jajeɾi nana (Waltz) | inheritance | E-W Tuk | See Language page | |||||||
Kwazá | enãjã-, enãʔenã | enãjã-, enãʔenã | See Language page | |||||||||
Lake Miwok | he/n- | inheritance | ||||||||||
Lengua | #NAME? | Noun form. | See Language page | |||||||||
Lokono | akobyn | akobɨn | breathe | Pet 1987:352 | ||||||||
Luiseño | hakwi/s- | inheritance | ||||||||||
Maca | #NAME? | Cf. 'lung' 04.441; 'air' 01.710. | See Language page | |||||||||
Macaguan | piɨ́t | inheritance | Proto-Guahiban | See Language page | ||||||||
Maidu | ho/nwe\j | inheritance | ||||||||||
Maihiki | yieyi | jieji | inheritance | See Language page | ||||||||
Makuna | ʉsi ãmi-re; ʉsi wĩji-re (constituent ʉsi means 'ghost') | ɨsi ãmi-ɾe; ɨsi wĩxi-ɾe | unknown | See Language page | ||||||||
Makushi | yetta-pusin (IDS) | yetta-pusin (IDS) | unknown | See Language page | ||||||||
Malyangapa | Mal: ngangka- | loan direction unknown | ||||||||||
Mangala | rangku | doubtful loan | onomatopoeic | |||||||||
Mapoyo | satama-ri | satama-ri | See Language page | |||||||||
Mapudungun | n̯eyen̯ | Ranquel form is neyi-. | See Language page | |||||||||
Matses | tiboque | tiboke | unknown | See Language page | ||||||||
Miriwung | ngany | inheritance | ||||||||||
Mithaka | [missing] | missing | ||||||||||
Mocoví | l-akat | See Language page | ||||||||||
Mojave | uuyey= | inheritance | ||||||||||
Mosetén-Chimané | pœh'yi; hœ'ki | Respectively: 'breath' and breathe'. | See Language page | |||||||||
Movima | ɬou-ka-teʔe | ɬou-ka-teʔe | See Language page | |||||||||
Mudburra | ngayib (kurni) | |||||||||||
Mudburra | ngayib | inheritance | ||||||||||
Muinane | jáguisɨhi (W97) | xáguisɨʔi | See Language page | |||||||||
Muisca | fihizca | pihitʂka | See Language page | |||||||||
Mutsun | [noswe “breathes”, nosso | unknown | O77:41, 122 | |||||||||
Nadëb/Rio Negro dialect | hãg | See Language page | ||||||||||
Napo Lowland Quichua | samana | samana | See Language page | |||||||||
Ngamini | ngarawaluwalunkana | inheritance | ||||||||||
Ngandi | X | missing | ||||||||||
Ngarluma | ngayini | |||||||||||
Ngumbarl | ngeerurr | ŋirurr | unknown | |||||||||
Nheengatu | angá (noun, respiração) | anga (noun, respiração) | unknown | See Language page | ||||||||
Nhirrpi | [missing] | missing | ||||||||||
Nimanburru | bo"" | buu | inheritance | |||||||||
Ninam | hẽrekəmo (EM72) | hẽɾekəmo | inheritance | See Language page | ||||||||
Nisenan | honpin, honhepin | inheritance | ||||||||||
Nivaclé | -yaɬ; -ta-yaɬ-i | breathe, breath | https://ids.clld.org/ | |||||||||
Northern Emberá | bíai, iñabái | bíai, iñabái | See Language page | |||||||||
Northern Mangarla | rangku | |||||||||||
Northern Nyangumarta | nganyjunu- (V2) | unknown | ||||||||||
Northern Paiute | so/unga(') | inheritance | Nichols 1974:337 | |||||||||
Northern Sierra Miwok | hen:a- | inheritance | ||||||||||
Nyangumarta | 5200 | unknown | ||||||||||
Nyikina | rang | rang | unique | |||||||||
Nyulnyul | ner magolan | nerr makolan | inheritance | |||||||||
Ocaina | jaayo | haajo | unknown | See Language page | ||||||||
Paakantyi | ḏawi- | unique | ||||||||||
Paraguayan Guaraní | pɨtu; pɨtu-hẽ | See Language page | ||||||||||
Paresi | iyawinisoa | ijawinitsoa | unique | See Language page | ||||||||
Pemon | yarewik ewo-nepui (A1981); darewü'to (M2000) | dʒaɾewik ewonepui (A1981) | unique | See Language page | ||||||||
Piapoco | mìadáidaca | mìadáidaka | See Language page | |||||||||
Piaroa | huEpuɨh (K76) | huæpuɨh | unknown | See Language page | ||||||||
Pilagá | l-ayat | Also means 'air' 01.710; 'wind' 01.720. | See Language page | |||||||||
Pirriya | [missing] | missing | ||||||||||
Pitta-Pitta | ngari | inheritance | ||||||||||
Plains Miwok | hes:e- | inheritance | ||||||||||
Puinave | [-hĩ-yək] | hĩ-jək | unique | See Language page | ||||||||
Pumé | jẽvapá | See Language page | ||||||||||
Páez | ŭusée- | ŭusée- | See Language page | |||||||||
Qawasqar | aws | Also aws-yenes; yer-lay. | See Language page | |||||||||
Quechua Ayacuchano | samay | samaj | See Language page | |||||||||
Resígaro | siku?-Jú | sikuʔ-Jú | unique | See Language page | ||||||||
Rirratjingu | [missing] | missing | ||||||||||
Ritharrngu | ngir-yu- | inheritance | ||||||||||
Salinan A | (ke)tsikna (S), (ke)tsi/ktina “breathe”; | unknown | ||||||||||
Salinan M | missing | missing | ||||||||||
Sanapaná/Dialect Angaité | ni-amnimama | See Language page | ||||||||||
Sanapaná/Dialect Enlhet | neŋennamaam | See Language page | ||||||||||
Sanumá | henekemo (EM72) | henekemo | inheritance | See Language page | ||||||||
Selknam | xòxè | Verb form. | See Language page | |||||||||
Seri (Comcaac) | coix quiisax | unknown | ||||||||||
Serrano | hi:k “breathe, be alive, get well, be well” | inheritance | ||||||||||
Shipibo-Konibo | hoĩ-ti | See Language page | ||||||||||
Sikuani | najumalinota (2) | nahúmalinota | unique | See Language page | ||||||||
Siona | yi'eji | jiʔehi | inheritance | See Language page | ||||||||
Sirionó | iabu | iabu | unique | See Language page | ||||||||
Southern Paiute | cua-G | inheritance | ||||||||||
Southern Pastaza Quechua | samana | samana | See Language page | |||||||||
Southern Sierra Miwok | hen-si | inheritance | ||||||||||
Southern Ute | so”aka | inheritance | ||||||||||
Tacana | haanata- | See Language page | ||||||||||
Tanimuca | dyia'ta ri'ka | ʎia'ta ri'ka | inheritance | See Language page | ||||||||
Tehuelche | 'hoh- | See Language page | ||||||||||
Tikuna | tei-pá (Alv44) | teiʔpá | unique | See Language page | ||||||||
Toba | l-ʔat | Also means 'air, wind' 01.710. | See Language page | |||||||||
Trinitario | #NAME? | See Language page | ||||||||||
Trumai | (ha) an fafla | (ha) an fafla | unique | See Language page | ||||||||
Tukano | ehêri mii | ehêri mii | inheritance | E-W Tuk | See Language page | |||||||
Tübatulabal | ihk-yt | inheritance | ||||||||||
Tümpisa Shoshone | sumakkain | inheritance | ||||||||||
Wai Wai | oy-aΦeΦe-n | oy-aΦeΦe-n | unique | See Language page | ||||||||
Walmajarri | ngayirrma- | inheritance | ||||||||||
Wangkayutyuru | ngapunka- | unique | ||||||||||
Waorani | gẽbã | unique | See Language page | |||||||||
Wapishana | [-]niẓuwa-n | [-]niẓuwa-n | unique | See Language page | ||||||||
Wappo | mehshi/k'she7 | unknown | ||||||||||
Wari | wereme | wereme | See Language page | |||||||||
Washo | k'e/she E- “to breathe” 263 | unknown | J263 | |||||||||
Waurá | -ĩ'wĩ (also means "lung") | -ĩ'wĩ | unique | See Language page | ||||||||
Wayampi | -y-pɨtuɛkɨi | -j-pɨtuɛkɨi | inheritance | See Language page | ||||||||
Wayana | woi -ka | woi -ka | unique | See Language page | ||||||||
Wayuu | a-sana-ľaa-waa | Lit. 'prefix-root-suffix-infinitive (length following long vowel). 'My breath' is to-huľa. See 'blow' 10.380. | See Language page | |||||||||
Western Mono | suwaqa- | inheritance | ||||||||||
Wichí Lhamtés Güisnay | tˀiyaɬ | Verbal form; -yaɬ is 'breath'. | See Language page | |||||||||
Wintu | 7ol-phure | inheritance | ||||||||||
Wubuy | nganyga | inheritance | ||||||||||
Yabarana | 'ehnɜ sa'tamaɾi, ehne sa'tawmaɾi | See Language page | ||||||||||
Yagua | narye | na:rje: | unique | See Language page | ||||||||
Yaminahua | ṣ̌ãka ikĩ | See Language page | ||||||||||
Yan-nhangu | ŋar'yun | inheritance | ||||||||||
Yandruwandha | ngindra | unique | ||||||||||
Yanomam | hẽrekamo | hẽɾekamo | inheritance | See Language page | ||||||||
Yanomami | ũkũkaɨ | ũkũkaɨ | unique | See Language page | ||||||||
Yarluyandi | [missing] | missing | ||||||||||
Yavapai | vthe^:h(the^:h)i\; vthe_: | unknown | ||||||||||
Yavitero | ¢uha | tsuha | See Language page | |||||||||
Yawarrawarrka | ngarawaluwalukindri | inheritance | ||||||||||
Yawuru | bo"" | buu | inheritance | |||||||||
Yine | hinˑiphya; nˑiphya | See Language page | ||||||||||
Yokuts Yawdanchi | hong- | inheritance | K07:248 | |||||||||
Yokuts Yowlumne | hohSe: | inheritance | Golla 1964:60 | |||||||||
Yuhup | haŋ-cak- | ~hag-cak- | inheritance | See Language page | ||||||||
Yuki | 7ot- | inheritance | S&S1984 | |||||||||
Yukpa | eramsi, irampsi´taop, oramse, samako´, yorampsi, yoransi, yoranse | See Language page | ||||||||||
Yukuna | re'iyayó ña'akana (inside# come out) | reʔijajó ɲaʔakana (inside# come out) | unique | See Language page | ||||||||
Yuma | u:ye:/yk “he breathes” H1:31 | inheritance |
Language |
---|