Language | Orthographic Form | Phonemicized Form | Gloss as in Source | Etymology Code | Proto-Form | Proto-Language | Loan Source | Wanderwort Status | Etyma Set | Etymology Notes | General Notes | Source |
---|
Language | Orthographic Form | Phonemicized Form | Gloss as in Source | Etymology Code | Proto-Form | Proto-Language | Loan Source | Wanderwort Status | Etyma Set | Etymology Notes | General Notes | Source |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Achagua | kasaliniri | kasaliniri | inheritance | See Language page | ||||||||
Aché | duɨʔɨ | inheritance | See Language page | |||||||||
Aguaruna | bichámchatu | bitʃámtʃatu | inheritance | See Language page | ||||||||
Akawaio | komiikkeenak | kɔmiʔkenak | inheritance | Venezuelan | See Language page | |||||||
Akawaio/Ingariko dialect | iʔkɔ | iʔkɔ | See Language page | |||||||||
Andoke | -nosi'ko (to be cold) | -nosiʔko (to be cold) | unique | See Language page | ||||||||
Apalai | kõxikene | kõxikene | inheritance | See Language page | ||||||||
Arabana | madli | inheritance | ||||||||||
Araona | aboa | See Language page | ||||||||||
Arutani | roma, kima | ɾoma, kima | See Language page | |||||||||
Ashuar | mícha, tsetsék | miʧa, tsɯtsɯk | See Language page | |||||||||
Ayoreo | te'n̥uu-i; te'n̥uu-ŋe | Very cold' is a'rere-daate-i; a'rere-daa'te. | See Language page | |||||||||
Baniwa | hápe | hápe | inheritance | See Language page | ||||||||
Bankalachi Toloim | ŭt-se-ŭt' “cold weather” (teeth closed) 209 | inheritance | ||||||||||
Barasano | ɨsa- | ɨsa- | See Language page | |||||||||
Bardi | inkurr | inkurr | unknown | |||||||||
Bare | tiwéhẽ | tiwéhẽ | See Language page | |||||||||
Bará | jɨhɨ'a | See Language page | ||||||||||
Barí | tɨɨšini | Colombia: šininə. | See Language page | |||||||||
Baure | tokonokon | tokonokon | inheritance | See Language page | ||||||||
Big Smokey Valley Shoshone | yicyi” | inheritance | ||||||||||
Bora | tsʰ ïḯ kʰo, táɨ́ʔkʰoó | tsʰ ɯɯ́ kʰo, táɨ́ʔkʰoó | inheritance | See Language page | ||||||||
Bunuba | ngirrilya | unknown | ||||||||||
Burarra | -mujarracharra | unknown | ||||||||||
Cahuilla | yuyma | inheritance | S&H 1979 | |||||||||
Camsa | ʃék-bana | ʃék-bana | See Language page | |||||||||
Candoshi-Shapra | kachĩzá | katʃĩʂá | loan | Arawak *kačɨnka | See Language page | |||||||
Carapana | yʉsʉarije, yisiarije | jɨsɨaɾixɛ,jisiaɾixɛ | See Language page | |||||||||
Carijona | kətʃi | inheritance | See Language page | |||||||||
Cavineña | ba-da-ke; bane-; ba-da (G71) | ba-da-ke; bane-; ba-da (G71) | inheritance | See Language page | ||||||||
Cayuvava | ǰɨβɨ ~ ǰubu; rɨǰɨβɨ | See Language page | ||||||||||
Central Aymara | thaya | tʰaya; alala | See Language page | |||||||||
Central Sierra Miwok | Tyn:a- | unknown | ||||||||||
Cha'palaa | 'ʔiša | *South Barbacoan form is *ʔišeN. | See Language page | |||||||||
Chemehuevi | sy-ja/7i (V), | inheritance | ||||||||||
Chipaya | saki; laawš | The latter means to feel the cold. | See Language page | |||||||||
Chiriguano | roɨ; rõɨsa | inheritance | See Language page | |||||||||
Chorote, Iyojwa'ja | yuyi | See Language page | ||||||||||
Chumash Barbareno | koqton; oxto “person to be cold” | inheritance | Klar 1977:76 | |||||||||
Chumash Cruzeno | aq(7)t'a “es frio” | inheritance | JPH | |||||||||
Chumash Ineseno | toxom' | inheritance | Klar 1977:76 | |||||||||
Chumash Obispeno | qto, kto “feel cold” | inheritance | Klar 1977:76 | |||||||||
Chumash Ventureno | toqom “feel cold” | inheritance | Klar 1977:76 | |||||||||
Chácobo | mac̷i | mac̷i | loan, direction unknown | mac̷i: Panoan, Wayampi, prob. Wayana, Enlhet | See Language page | |||||||
Cocopa | xsu:r “to be” | inheritance | ||||||||||
Cofán | cha´ndio | tʃaʔndio | phonemic transcriptions are ESTIMATIONS | See Language page | ||||||||
Comanche | ytsy7ity | inheritance | ||||||||||
Cubeo | jʉjʉco (f.), jʉjʉcʉ (m.), jʉjʉrõ (inan.) | xɨxɨko (f.), xɨxɨkɨ (m.), xɨxɨɾõ (inan.) | inheritance | See Language page | ||||||||
Cuiva | á-ke | frío, cold | Huber & Reed 1992:222 | |||||||||
Cupeño | yuy | [yuy˳] | inheritance | |||||||||
Desano | yʉsari | jɨsari | inheritance | See Language page | ||||||||
Dhangu | 1969 | unknown | ||||||||||
Dhuwal | 1969 | |||||||||||
Dhuwala | ŋulwitj | unknown | ||||||||||
Diyari | kundukundu | unique | ||||||||||
DiyariREU | madli | inheritance | ||||||||||
Djambarrpuyngu | guyiŋarr | |||||||||||
Djapu | guyiŋarr | unknown | ||||||||||
Djeoromitxi | djidjirü | dʒidʒirø | See Language page | |||||||||
Djinang | miṉ | unknown | ||||||||||
Dâw | ba’ | baʔ | inheritance | See Language page | ||||||||
Epena | kʰũra'saa; kʰũ'ra-tɨ | Latter is 'cool-inter.change'. To be cold (person) is hi'sua. | See Language page | |||||||||
Ese Ejja | -ɓoe; eeno | inheritance | See Language page | |||||||||
Ese Ejja/Huarayo | kia-we, kea-boe (Girard 1971) | kia-we, kea-boe | See Language page | |||||||||
Esselen | Sutuk(i) | unknown | T&S 1981:121 | |||||||||
Eñepa | t-ɨʔnatə-ke | t-ɨʔnatə-ke | inheritance | See Language page | ||||||||
Gabrielino | $ovo7 | inheritance | ||||||||||
Gajirrabeng | warnka | inheritance | ||||||||||
Gooniyandi | maadi | unique | ||||||||||
Guayabero | bokóela, ('tener frío' - 'to be cold', lɨnk 'hacer frío', tɨl 'enfriarse la comida' - 'food gets cold') | unique | See Language page | |||||||||
Gupapuyngu | 1969 | unknown | ||||||||||
Gurindji | makurru | loan | ||||||||||
Hodï | kio'li | unique | See Language page | |||||||||
Huambisa | tsetsek | tsɨtsɨk | See Language page | |||||||||
Hup | tút, m'ǽ [water] | tút, ~b'ǽ [water] | inheritance | See Language page | ||||||||
Ignaciano | tikasaraʔi | See Language page | ||||||||||
Iipay 'Aa | hechuur | [xəˈtʃuˑ˅r] | inheritance | |||||||||
Ingá | chiri | tʃiri | See Language page | |||||||||
Iquito | sɨm'ɨtina | sɨm'ɨtina | unknown | See Language page | ||||||||
Itonama | diyaʔtʸa; latʸusna | See Language page | ||||||||||
Jaru | gilygily | semantic shift | ||||||||||
Jawi | ingurr~bindya | ingurr~binja | unknown | |||||||||
Kabiyari | peʔe | peʔe | See Language page | |||||||||
Kaingang | kusa | kusa | See Language page | |||||||||
Kakataibo | mac̷i; maṣ̌ɨṣ̌ | *Panoan *mac̷i. | See Language page | |||||||||
Kakua | kɨ̂bɨʔ | inheritance | See Language page | |||||||||
Kalapalo | keűti | keűti | inheritance | See Language page | ||||||||
Kamayurá | iroˀɨ-tsang (K12) | iroˀɨ-tsang (K12) | inheritance | See Language page | ||||||||
Karajarri | jarrjarr | unknown | ||||||||||
Karajá | čutɨtɨ | See Language page | ||||||||||
Kariña | tyhsanore | tɨhsanore | cold | Yamada 2010:815 | ||||||||
Karitiana | keõ´n | keõʔn | unknown | See Language page | ||||||||
Katukina | mac̷i | See Language page | ||||||||||
Kawaiisu | shitu7i-dy | inheritance | ||||||||||
Kija | warnka- | inheritance | ||||||||||
Kiliwa | 7xcha7k | inheritance | ||||||||||
Kitanemuk | shyvyt | inheritance | ||||||||||
Kokama | tsɨre (to be cold) | tsɨɾe | doubtful loan | Quechua tʃiri | See Language page | |||||||
Koreguaje | sʉsʉche | sʉsʉdʒe | inheritance | See Language page | ||||||||
Kotiria | yʉsʉri sãana (Waltz) | jʉsʉɾi sãana (Waltz) | inheritance | E-W Tuk | See Language page | |||||||
Kwazá | kaikuja, awy | kaikuja, awy | See Language page | |||||||||
Lake Miwok | ti/pmuTi | t is interdental | inheritance | |||||||||
Lengua | #NAME? | Also -mathka-iyi. Also yiam, means 'winter'; cf. 'ice' 01.770. | See Language page | |||||||||
Lokono | mimin | mimin | cold | Pet 1987:354 | ||||||||
Luiseño | 7i/itaat | inheritance | Elliott | |||||||||
Maca | eneɬey | See Language page | ||||||||||
Macaguan | akén, pi-akáineje | akén, pi-akáinehe | inheritance | Proto-Guahiban | See Language page | |||||||
Maidu | du/pe-ti | unknown | ||||||||||
Maihiki | sɨsɨjɨ (to be cold) | sɨsɨxɨ̃ | inheritance | See Language page | ||||||||
Makiritare | kəmme (IDS); kömme (KH) | kəmme | inheritance | See Language page | ||||||||
Makuna | ɨsa- | ɨsa- | inheritance | See Language page | ||||||||
Makushi | komiʔ (IDS) | komiʔ (IDS) | inheritance | See Language page | ||||||||
Malyangapa | Mal: mantha | inheritance? | ||||||||||
Mandawaka | iheː-ri | iheː-ɾi | See Language page | |||||||||
Mangala | piriya | unknown | ||||||||||
Mapoyo | i'nëtëke | i'nɛtɛke | See Language page | |||||||||
Mapudungun | wɨṭ͡ʀe; aṭ͡ʀeɣ; čiθ | Ranquel form is uṭ͡ʀe-; aṭ͡ʀew. | See Language page | |||||||||
Matses | dauebud, iquen | dauebud, iken | unique | See Language page | ||||||||
Minica Witoto | roθí-re-de | roθí-rɛ-dɛ | See Language page | |||||||||
Miriwung | wanka | inheritance | ||||||||||
Mithaka | malt[h]i | inheritance | ||||||||||
Mocoví | ʔoom | See Language page | ||||||||||
Mojave | hachuur, | inheritance | ||||||||||
Mosetén-Chimané | he'tis | Cf. 'winter' 14.740. | See Language page | |||||||||
Movima | hilo-ka | hilo-ka | See Language page | |||||||||
Mudburra | makurru | |||||||||||
Mudburra | makurru | loan | ||||||||||
Muinane | sɨɨku | sɨɨku | See Language page | |||||||||
Muisca | zquyensuca | tʂkuɨensuka | See Language page | |||||||||
Murui Witoto | roθi-re-de | roθi-rɛ-dɛ | inheritance | See Language page | ||||||||
Mutsun | tursingka “I am getting cold” | inheritance | O77:53 | |||||||||
Máku | antsu, mihu | antsu, mihu | See Language page | |||||||||
Nadëb/Roçado dialect | hǝːm | inheritance | See Language page | |||||||||
Napo Lowland Quichua | chiri | tʃiɾi | See Language page | |||||||||
Ngamini | malti | inheritance | ||||||||||
Ngandi | ma-martun | inheritance | ||||||||||
Ngarluma | muthu | |||||||||||
Ngumbarl | binja, beenja | <binja, beenja> | inheritance | |||||||||
Nheengatu | uçanga | usaŋga | unique | See Language page | ||||||||
Nhirrpi | pundra | loan direction unknown | ||||||||||
Nimanburru | bindj | binj | inheritance | |||||||||
Ninam | wati; watutu, nsai (EM72), sãi (EM72) | wati; watutu, nsai, sãi | inheritance | See Language page | ||||||||
Nisenan | b2k'2s (object) | unknown | ||||||||||
Nivaclé | kˀuy-ši; taxun | cold | https://ids.clld.org/ | |||||||||
Northern Emberá | kũrása | kũrása | See Language page | |||||||||
Northern Mangarla | pirriya | |||||||||||
Northern Nyangumarta | warrijirri | unknown | ||||||||||
Northern Paiute | ydzytsy “cold” | inheritance | Thornes 03:43 | |||||||||
Northern Sierra Miwok | TuT:uTu- | unknown | ||||||||||
Nukak | kɨpɨ2 | inheritance | See Language page | |||||||||
Nyangumarta | warri | unknown | ||||||||||
Nyikina | gamininy XXngl = Yaw. cold weather | kamininy | unknown | |||||||||
Nyulnyul | bindj | binj | inheritance | |||||||||
Nɨpode Witoto | ročí-re-de | rotʃí-rɛ-dɛ | See Language page | |||||||||
Ocaina | dyótu | dʲótɯ | inheritance | See Language page | ||||||||
Paakantyi | bundinyella | loan direction unknown | ||||||||||
Pacahuara | 'hoʔom | See Language page | ||||||||||
Paraguayan Guaraní | r-oʔɨ; h-o'ʔɨsã | See Language page | ||||||||||
Paresi | tiha | tiha | inheritance | See Language page | ||||||||
Pemon | komi, koko (A1981); komiikkeenak (E1980); komik (M2000) | komi, koko (A1981); kɔmiʔkenak (E1980) | inheritance | See Language page | ||||||||
Piapoco | casalíníiri | kasalíní:ɾi | See Language page | |||||||||
Piaroa | diyawa'a | dijawaʔa | unknown | See Language page | ||||||||
Pilagá | amaɬkawoi | See Language page | ||||||||||
Pirriya | yirliya | unique | ||||||||||
Pitta-Pitta | mali | inheritance | ||||||||||
Plains Miwok | tisti- (of a person, add -ku- or -k:u | inheritance | ||||||||||
Playero | pé-aké-wa (obj frío ' cold obj') | See Language page | ||||||||||
Puinave | #NAME? | #NAME? | unique | See Language page | ||||||||
Pumé | chjüchjá | See Language page | ||||||||||
Páez | finze | finze | See Language page | |||||||||
Qawasqar | ḳyesas | Also kyepc̷es, which also means 'freeze'. Sk, Bo, Be, Gui record kyesas for Central QWS. Fi, SpS record kesas for South QWS. | See Language page | |||||||||
Quechua Ayacuchano | chiri | tʃiɾi | See Language page | |||||||||
Resígaro | hi?píí?, taa | hiʔpííʔ, taa | inheritance | See Language page | ||||||||
Rirratjingu | ŋulwitj | |||||||||||
Ritharrngu | 821 | loan | ||||||||||
Salinan A | Tatil (A only); | unknown | ||||||||||
Salinan M | missing | missing | ||||||||||
Sanapaná/Dialect Angaité | eekey; key; akmaɬkeemoo | See Language page | ||||||||||
Sanapaná/Dialect Enlhet | mac̷i | See Language page | ||||||||||
Sanumá | ɨsɨ holele | ɨsɨ holele | unique | See Language page | ||||||||
Sape | unkoya | unkoya | See Language page | |||||||||
Secoya | së'sëji | sɨʔsɨhi | See Language page | |||||||||
Selknam | čàrxe | See Language page | ||||||||||
Seri (Comcaac) | caapl | unknown | ||||||||||
Serrano | ycy | inheritance | ||||||||||
Shipibo-Konibo | serui | See Language page | ||||||||||
Sikuani | a-ké: ('tener frío' - 'to be cold', kainéheba 'frío', tɨna 'enfriarse la comida' - 'food gets cold') | inheritance | See Language page | |||||||||
Siona | sɨsɨ | sɨsɨ | inheritance | See Language page | ||||||||
Siriano | yʉsá-ri | jɨsá-ri | See Language page | |||||||||
Sirionó | serui (P85); wina-da | serui (P85); wina-da | inheritance | loan into Shipibo-Conibo | See Language page | |||||||
Southern Paiute | -pyra- (with cy-S "to be cold" cy-p:yra- "to be cold"; cy-G | inheritance | ||||||||||
Southern Pastaza Quechua | chiri | tʃiɾi | See Language page | |||||||||
Southern Sierra Miwok | hityHp- (thing, weather) | inheritance | ||||||||||
Southern Ute | spyrai, sypr7a, sYpyvY | inheritance | ||||||||||
Suyá | krɨt | krɨt | See Language page | |||||||||
Tacana | atom | See Language page | ||||||||||
Tanimuca | hi'hia (fem.) | hi'hia (fem.) | inheritance | See Language page | ||||||||
Tariana | hapé-peɾi | hapé-peɾi | inheritance | See Language page | ||||||||
Tatuyo | hóo | hóo | See Language page | |||||||||
Taushiro | ju´unhene | xuʔunhene | See Language page | |||||||||
Tehuelche | 'poʔtar-; 'hoš- | See 01.720. | See Language page | |||||||||
Tikuna | deɟu | unique | See Language page | |||||||||
Tiriyó | tɨno:me | tɨno:me | inheritance | See Language page | ||||||||
Toba | tummaʔoko; -kosarečo | See Language page | ||||||||||
Trinitario | tsixuʔtsa | See Language page | ||||||||||
Trumai | tsixuʔtsa, anu, toketoke | tsixuʔtsa, anu, toketoke | unique | See Language page | ||||||||
Tukano | yʉsʉá (hr) | jɨsɨá (hr) | inheritance | E-W Tuk | See Language page | |||||||
Tuyuka | yɨsɨ'a | jɨsɨʔa | See Language page | |||||||||
Tübatulabal | yytsyy7jyt “be cold” | inheritance | ||||||||||
Tümpisa Shoshone | yitsy7in | inheritance | ||||||||||
Urarina | helaḍzo-to-a | helatʃo-to-a | unique | See Language page | ||||||||
Wai Wai | t-wot-me | t-wot-me | inheritance | See Language page | ||||||||
Waikhana | jɨ'sɨ'aje | jɨ'sɨ'aje | See Language page | |||||||||
Waimaja | džɨ́hɨ́á | dʒɨ́hɨ́á | See Language page | |||||||||
Waimiri Atroari | tykomia | tɨkomja | See Language page | |||||||||
Walmajarri | makurru | inheritance | ||||||||||
Wangkayutyuru | malhi, mali | inheritance | ||||||||||
Waorani | yogi | unique | See Language page | |||||||||
Wapishana | wadidi-ʔu | wadidi-ʔu | inheritance | See Language page | ||||||||
Wappo | cHacH | cH is on same line (that is, not c hachek) | loan | |||||||||
Wari | šio; kapinʔ | ʃio; kapinʔ | Respectively: 'cold object'; 'cold person'. | See Language page | ||||||||
Washo | diwy/hli | unknown | J172 | |||||||||
Waurá | ka-tɨka; amɨna | ka-tɨka; amɨna | inheritance | See Language page | ||||||||
Wayampi | luwã; -l-ɔʔɨ | luwã; -l-ɔʔɨ | inheritance | See Language page | ||||||||
Wayana | ahalamatse, tïme | ahalamatse, tɨme | doubtful loan, direction unknown | mac̷i: Panoan, Wayampi, prob. Wayana, Enlhet | See Language page | |||||||
Wayuu | samatɨ-sɨ | See Language page | ||||||||||
Western Mono | y/zy/7y/- “to be cold”; | inheritance | ||||||||||
Wichí Lhamtés Güisnay | ni-te'čoh | See Language page | ||||||||||
Wintu | k'ol | unknown | ||||||||||
Wubuy | mawuraada | inheritance | ||||||||||
Yabarana | ánepe | See Language page | ||||||||||
Yagua | canuvu- | kanuwũ | unique | See Language page | ||||||||
Yan-nhangu | 1969 | |||||||||||
Yandruwandha | malthi, pundra, kundrukundru | inheritance | ||||||||||
Yanomam | sãi, sãhi, wahati (to feel cold) (EM72) | sãi, sãhi, wahati (to feel cold) (EM72) | inheritance | See Language page | ||||||||
Yanomami | si ahi, siãhi (EM72) | si ahi, siãhi (EM72) | inheritance | See Language page | ||||||||
Yarluyandi | malti | inheritance | ||||||||||
Yavapai | mu_ni | unknown | ||||||||||
Yavitero | ka'winini | ka'winini | See Language page | |||||||||
Yawarrawarrka | malti | inheritance | ||||||||||
Yawuru | jarljar; garraly | jarljar; karraly | unknown | |||||||||
Yine | kačik-ľe-rɨ | *Piro-Apuriná form is *kac̷ĩka-'ri. | See Language page | |||||||||
Yokuts Palewyami | T'emi7 (cold weather) | unknown | JPH Gamble | |||||||||
Yokuts Yawdanchi | dOtc “be cold” | x | inheritance | K07:247 | ||||||||
Yokuts Yowlumne | hosow | inheritance | Golla 1964 61; | |||||||||
Yuhup | tǔt | tǔt | unique | See Language page | ||||||||
Yuki | Ta:m-, Tam- (of person or weather) | inheritance | S&S1984 | |||||||||
Yukpa | koye | kodʒepe | See Language page | |||||||||
Yukuna | ipe'ení | ipeʔení | inheritance | See Language page | ||||||||
Yuma | xacu/r “to be cold” H4:20 | inheritance | ||||||||||
Yuruti | jɨ́sɨa- | jɨ́sɨa- | See Language page | |||||||||
Záparo | shinyaka | ʃinjaka | See Language page |
Language |
---|